ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ
1. Αλτουβά Αλεξία, Περιοδεύοντες θίασοι στη Βραΐλα του 19ου αιώνα.
Η ανακοίνωση πρόκειται να εστιάσει στη θεατρική δραστηριότητα που ανέπτυξαν οι ελληνικοί περιοδεύοντες θίασοι στη Βραΐλα της Ρουμανίας στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Στόχος είναι να δοθεί το θεατρικό περίγραμμα της περιόδου στο οποίο εντάσσεται η σημαντική συμβολή της ελληνικής κοινότητας της Βραΐλας στην ανάδειξη της νεοελληνικής σκηνής. Πρόκειται για ένα μέρος της θεατρολογικής έρευνας για την οποία λίγες μελέτες έχουν δημοσιευθεί και που παρουσιάζει κενά λόγω έλλειψης στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα στην ανακοίνωση θα γίνει αναφορά στο δραματολόγιο και το περιεχόμενο των παραστάσεων που ανέβηκαν στην περιοχή από ελληνικούς θιάσους από τo 1860 και μετά. Η μελέτη θα βασιστεί στην υπάρχουσα βιβλιογραφία αλλά και σε αθησαύριστα στοιχεία από τον τοπικό Τύπο που θα εμπλουτίσουν την έρευνα για την ελληνική Διασπορά και το ελληνικό θέατρο στον 19ο αιώνα.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
2. Banalopoulou Christina, Rum Political Theatre in the 20th and 21st Centuries: Nationalisms, Anti-Nationalisms, and Alternative Futurities.
How does political theatre contribute to the ways in which the Rum minority in contemporary Turkey negotiates the ethnic-cleansing logics of Greek and Turkish nationalisms? In what ways does the Rum community utilize dramaturgy in order to imagine Rum futurity as decolonial praxis in the 20th and 21st centuries? My presentation will draw upon my multi-sited ethnographic and archival research on the Rum minority in Turkey to explore these questions.
The Rum minority in Turkey is an amalgam of the Greek populations of the Byzantine and the Ottoman Empires whose interests and political investments are not always fully aligned with either Greece or Turkey. As the lasting impacts of nationalism’s demographic engineering projects continue to intensify, the Rum community creates theatre that enacts alternative futures. The theatre produced by the Filoi tis Tehnis (Friends of the Art) Rum theatre company and the plays written and published by Rum playwrights in the Rum magazines Logos, Pirsos, and Tehni are indicative examples of Rum political theatre that questions dominant formulations of national belonging. In my presentation I will make the case that these plays and their contemporary lives are part of what I define as the “political turn” of Rum minoritarian and community theatre in post-Imperial Turkey.
20th and 21st century Rum political theatre is underrepresented in the literature despite its sociopolitical and cultural significance as well as its important potential for the study of alternative politics of belonging. Existing scholarship that examines Rum theatre during this period either focuses primarily on its pedagogical value or considers its aesthetics largely separate from politics. My presentation will make the case that contemporary Rum political theatre has been of key significance for the community’s struggles for self-determination and the alliances they have developed within and beyond the borders of nation-states. By investigating the ways in which Rum theatre challenges hegemonic definitions of national identity, my presentation will make a significant contribution to the growing debates on the capacity of community theatre to serve social and historical justice.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
3. Βαρζελιώτη Γωγώ, La chiusa e΄ come una ripida discesa; bisogna volare: παρατηρήσεις του ιμπρεσάριου Gaetano Mazzi σε θεατρικό έργο της Αγγελικής Πάλλη το 1817.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1817, ο Gaetano Mazzi γράφει στον Παναγιώτη Πάλλη, σημαντικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Λιβόρνου. Στην επιστολή του ο Mazzi διατυπώνει λεπτομερείς παρατηρήσεις σχετικά με τη βελτίωση ενός θεατρικού έργου της κόρης του Πάλλη, Αγγελικής, που του είχαν στείλει προκειμένου να διαβάσει, να σχολιάσει και τελικά να παρουσιάσει στη σκηνή. Το κείμενο μάς μεταφέρει στην καλλιτεχνική ατμόσφαιρα της εποχής, φωτίζοντας πτυχές των δραματουργικών ζητουμένων, των θεατρικών πρακτικών και των θεωρητικών προσεγγίσεων για τη συγγραφή ενός αξιόλογου θεατρικού κειμένου, στοχεύοντας, εκτός από τη λογοτεχνική αρτιότητα, στη σκηνική επιτυχία. Επίσης, σκιαγραφείται η σχέση ενός από τους ισχυρότερους Έλληνες της ελληνικής διασποράς στην Ιταλία με την τέχνη του θεάτρου, και τεκμηριώνεται η συμβολή του στην ανάδειξη της κόρης του, Αγγελικής Πάλλη, σε διακεκριμένη λογία και την εμβληματική της παρουσία στα γράμματα του Λιβόρνου κατά τον 19ο αιώνα.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
4. Βασιλείου Αρετή, Ο ρόλος του ιμπρεσάριου Θεόδωρου Κρίτα στη διάδοση του ελληνικού θεάτρου στο εξωτερικό: η περίπτωση του Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη.
Η ανακοίνωση προτίθεται να ιχνηλατήσει την πορεία της παγκόσμιας περιοδείας του Πειραϊκού Θεάτρου του Δημήτρη Ροντήρη μέσα στη δεκαετία του 1960, με την παράσταση αρχαίων ελληνικών τραγωδιών. Αυτές οι περιοδείες ταξίδεψαν τα μέλη του θιάσου όχι μόνο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και μεγαλουπόλεις, αλλά και σε πόλεις των ΗΠΑ, σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθώς και σε χώρες του Σιδηρού Παραπετάσματος. Επιπλέον, πρόκειται να εξετασθεί ο ρόλος του κύριου εγχώριου μεταπολεμικού ιμπρεσάριου Θεόδωρου Κρίτα στην πραγματοποίηση του «έπους» του Πειραϊκού Θεάτρου, μέσα από το οποίο ο Δ. Ροντήρης αναδείχθηκε παγκόσμια ως ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες αρχαίας τραγωδίας και η Ασπασία Παπαθανασίου και η Έλσα Βεργή ως κορυφαίες πρωταγωνίστριες σε τραγικούς ρόλους.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
5. Βρανά Αλίκη, Η θεατρική δραστηριότητα στις κοινότητες των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Η περίπτωση της πόλης Μπούλκες στη Γιουγκοσλαβία.
Στη σύντομη διάρκεια ζωής της ελληνικής κοινότητας του Μπούλκες δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην τέχνη και ειδικότερα στο θέατρο, που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο ως μέσο ψυχαγωγίας, διαπαιδαγώγησης και ανύψωσης του ηθικού των πολιτικών προσφύγων, αλλά και σαν προπαγανδιστικό μέσο. Δημιουργήθηκαν δύο θεατρικές ομάδες, παιδική και ενηλίκων. Οι δύο θίασοι με τη συμμετοχή και τη βοήθεια κάποιων ήδη καταξιωμένων καλλιτεχνών, ανέπτυξαν αξιόλογη δράση στην κοινότητα, περιόδευσαν στις σοσιαλιστικές χώρες, ενώ αργότερα ο θίασος των ενηλίκων μετεξελίχθηκε σε θίασο του Δημοκρατικού Στρατού. Τα πρότυπα του θιάσου εντοπίζονται στο θέατρο που δημιουργήθηκε στις σοσιαλιστικές χώρες, ενώ βοηθήθηκε σημαντικά και από τους Ενωμένους Καλλιτέχνες. Αξιοποιήθηκαν αρκετές μορφές θεάτρου, ενώ ουσιαστικό ρόλο στο έργο του έπαιξαν η παράδοση και ο ρεαλιστικός τρόπος έκφρασης. Παράλληλα δημιουργήθηκε και ειδική συγγραφική ομάδα που προμήθευε τον θίασο πρωτότυπα θεατρικά έργα, με κύριο θεματικό άξονα τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στο περιεχόμενο των παραστάσεων, χωρίς όμως να παραμελείται στα πλαίσια των δυνατοτήτων και το αισθητικό κομμάτι. Γι' αυτό τον λόγο το θέατρο αποτέλεσε αποκλειστική εργασιακή ενασχόληση κάποιων μελών της ομάδας, ενώ ιδρύθηκε και δραματική σχολή. Η οργάνωση και το έργο του θιάσου Μπούλκες, υπήρξε παρακαταθήκη για τις μετέπειτα θεατρικές ομάδες του ΕΑΜ, ιδίως γι' αυτές της πολιτικής προσφυγιάς.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
6. Γεωργακάκη Κωνστάντζα, Ο Δον Καμίλλο στην Αίγυπτο.
Η αβεβαιότητα για το μέλλον της ελληνικής παροικίας στην Αίγυπτο, μετά την επανάσταση του 1952, προβλημάτιζε ιδιαίτερα τις ελληνικές κυβερνήσεις της περιόδου, οι οποίες επεδίωκαν τη διατήρηση των φιλικών σχέσεων με το νέο καθεστώς. Μετά την άρνηση, για οικονομικούς λόγους, του Γενικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Αιμίλιου Χουρμούζιου να μεταβεί το κλιμάκιο της αρχαίας τραγωδίας στην περιοχή, υπήρξε οικονομική ενίσχυση προς άλλους θιάσους για την μετάβαση στην Αίγυπτο και την τόνωση της ομογένειας. Ένας από τους θιάσους, που επισκέφθηκε την περιοχή την κρίσιμη αυτή δεκαετία δύο φορές, είναι του Μίμη Φωτόπουλου (1954 και 1960). Η ανακοίνωση θα εστιάσει στη δεύτερη, χρονικά, παρουσία του, με θεατρικό επιχειρηματία τον Θόδωρο Κρίτα, η οποία άρχισε στην Αλεξάνδρεια, στο θέατρο Mohamed Aly στις 6 Φεβρουαρίου 1960, με την προσωπική επιτυχία του πρωταγωνιστή, τον Δον Καμίλλο του Σωτήρη Πατατζή. Η Αίγυπτος αποτελούσε τον έναν από τους τρεις σταθμούς της περιοδείας (η Κωνσταντινούπολη και η Κύπρος ήταν οι άλλοι δύο). Η υποδοχή των παραστάσεων και η θεατρική κινητικότητα θα αποτελέσουν αντικείμενο της έρευνας.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
7. Γεωργοπούλου Βαρβάρα, Μαρία Βαλσαμάκη: μια Κεφαλονίτισσα σταρ στο Παρίσι.
Η εισήγηση αναφέρεται στην Κεφαλονίτισσα ηθοποιό Μαρία Βαλσαμάκη, η οποία παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στο μεσοπολεμικό Παρίσι με δασκάλους σημαντικούς ηθοποιούς της Comédie-Française, όπως την Σάρα Μπερνάρ. Το 1922 εγκαινίασε θριαμβευτικά την επαγγελματική της σταδιοδρομία ως πρωταγωνίστρια στο έργο του Εδμόνδου Ροστάν, H τελευταία νύχτα του Δον Ζουάν. Έκτοτε συμμετείχε σε σημαντικές παραστάσεις και συνεργάστηκε με τον γιό του Εδμόνδου Ροστάν, τον Μωρίς. Στην μεσοπολεμική περίοδο επισκέφθηκε και την Αθήνα.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
8. Δημητριάδης Ανδρέας, Πρόσωπα και προσωπεία του Νικόλαου Λεκατσά (1847-1913).
Η ανακοίνωση σκοπεύει να εστιάσει στην εκτός ελληνικών συνόρων δραστηριότητα του Νικόλαου Λεκατσά, και πιο συγκεκριμένα στις εμφανίσεις του μπροστά στο κοινό των ελληνικών κοινοτήτων της αγγλικής και της αμερικανικής ομογένειας. Πρόκειται, όπως είναι γνωστό, για έναν ηθοποιό που γεννήθηκε στην Ιθάκη, ανδρώθηκε στην Αγγλία (κυριολεκτικά και καλλιτεχνικά), επαναπατρίστηκε και ξεκίνησε μια νέα καριέρα, για να ξενιτευτεί στη συνέχεια δύο ακόμη φορές ως «καλλιτεχνικός – οικονομικός μετανάστης». Στόχος είναι να διερευνηθεί η συμβολή του Ν. Λεκατσά στην πολιτισμική ζωή της ελληνικής διασποράς και παράλληλα να προβληθούν οι αλλεπάλληλες αναπροσαρμογές της δημόσιας εικόνας και της καλλιτεχνικής του ταυτότητας, καθώς και οι επιπτώσεις που προκλήθηκαν στη ζωή και την καριέρα του ηθοποιού από τον αδιάκοπο μετεωρισμό του ανάμεσα σε διαφορετικές πρακτικές, παραδόσεις, γλώσσες και πολιτισμούς.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
9. Διακουμοπούλου Κατερίνα, Ο «ούτε ομογενής» Dominique-Alexandre Parodi και η «πατρίδα της καρδιάς του».
Ο Dominique-Alexandre Parodi, ιταλοελληνικής καταγωγής (1840 - 1900), υπήρξε πολιτογραφημένος Γάλλος ποιητής, δραματουργός και συγγραφέας. Σύμφωνα με τις γαλλικές βιογραφίες ο πατέρας του, ο Ιταλός Γενοβέζος Dominique Parodi, υπήρξε προξενικός υπάλληλος και η μητέρα του Ελληνίδα «ορθόδοξος». Λίγους μήνες μετά τη γέννησή του η οικογένεια του Parodi μετανάστευσε από τα Χανιά στη Σμύρνη όπου ο πατέρας του διορίσθηκε πρόξενος της Ιταλίας. Στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ο Parodi παρουσιάζεται στον ελληνικό τύπο ως Έλληνας ομογενής. Η απόγονος, δισέγγονή του, η Evangeline Dominique Parodi, αναφέρει ότι για τον Dominique Alexandre Parodi η Ελλάδα υπήρξε «Η πατρίδα της καρδιάς του». Πέρα από τις ψευδαισθήσεις «εθνικής φιλαυτίας», οι οποίες εν μέρει είχαν επιβάλει την πεποίθηση ότι ο γεννημένος στην Κρήτη και αναθρεμμένος στην Σμύρνη Parodi υπήρξε Έλληνας, και ο ίδιος ο Parodi θεωρούσε τον εαυτό του Έλληνα. Ωστόσο, αυτή η πεποίθηση υπήρξε αρκετή για να λάβει την ελληνική ιθαγένεια; Ο Parodi ουδέποτε εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα αλλά και μάλλον ουδέποτε αιτήθηκε την ελληνική ιθαγένεια. Άλλωστε δεν είχε δικαίωμα κτήσης αλλά και ούτε προκύπτει ότι επιδίωξε να λάβει την ελληνική υπηκοότητα και ως φυσικό πρόσωπο να αποκτήσει κάποιο νομικό δεσμό με την Ελλάδα. Τέτοιου είδους διλλήματα μας κάνουν να μελετάμε με αμηχανία τις «αυθαίρετες ελληνοποιήσεις» καλλιτεχνών και λογοτεχνών της Eσπερίας. Η παρούσα ομιλία θα εξετάσει υπό αυτό το πρίσμα την περίπτωση του Parodi.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
10. Ευκολίδης Σταύρος, Η θεατρική παραγωγή των Ποντίων στη Μαύρη Θάλασσα (μέσα 19ου αιώνα έως τέλη του 1960).
Η εισήγηση θα εξετάσει την μορφή και τη θεματική του θεάτρου του μικρασιατικού Πόντου και των ανατολικών και βόρειων παραλίων της Μαύρης Θάλασσας και θα παρουσιάσει χαρακτηριστικά κείμενα. Στην περιοχή υπήρχε επαγγελματικό ελληνικό θέατρο, τα θέματα δεν ήταν λαογραφικά. Συντριπτική είναι η κυριαρχία του ποντιακού θεάτρου με βάση την διάλεκτο και την ποντιακή θεματική, ενώ συμπεριλαμβάνονται έργα στην καθαρεύουσα και στη δημοτική. Στόχος είναι να εντοπιστούν έργα που μπορούν να χαρακτηριστούν οικουμενικά, θα μπορούσαν να διαδραματίζονται οπουδήποτε, αφορούν όλους τους σύγχρονους θεατές και μπορούν να εμπλουτίσουν το ρεπερτόριο σύγχρονων θεατρικών σκηνών. Η παρουσίαση βασίζεται στο έργο κυρίως δύο μελετητών:
Ερμής Μουρατίδης: σκηνοθέτης και θεατρικός ερευνητής και συγγραφέας. Το έργο του ερευνά Μικρασιατικό Πόντο, Νότια Ρωσία, Γεωργία, Ουκρανία και Ελλάδα. Στα βιβλία του υπάρχουν ολόκληρα θεατρικά κείμενα, αποσπάσματα άλλων, κάποια ημιτελή, κάποια με διπλή γραφή. Πολλά παρέμειναν αποκλεισμένα από την θεατρική παραγωγή στον ελλαδικό χώρο.
Πολύκαρπος (Πόλυς) Χάιτας: ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας. Συνέλλεξε και ταξινόμησε όλα τα ποντιακά έργα με τα οποία ήρθε σε επαφή. Το αρχείο του, 251 φάκελοι, βρίσκεται στην βιβλιοθήκη της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, στη Νέα Σμύρνη και είναι διαθέσιμο προς έρευνα και αξιοποίηση. Μέρος του αρχείου κατέχει το ποντιακό θέατρο των Ελλήνων στην Σοβιετική Ένωση.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
11. Θεοδωράνου Ελισσάβετ, Περιοδεύοντας σε τρεις ηπείρους. Η διεθνής παρουσία της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης».
Το ξεκίνημα της ταξιδιωτικής πορείας της Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης» στις αρχές της δεκαετίας του ’80 συνέπεσε με μια εποχή πολιτιστικής έκρηξης, που λειτούργησε βέβαια σε συνάρτηση με τις κρατικές επιχορηγήσεις, οι οποίες αποτέλεσαν έναν σταθερό πυλώνα για την υλοποίηση των περιοδειών στο εξωτερικό. Η τάση για εξωστρέφεια του θιάσου και για δημιουργικές καλλιτεχνικές ανταλλαγές ιδεών, σκέψεων, εμπειριών και προτάσεων τον οδήγησε πολύ σύντομα εκτός συνόρων. Αυτή η τάση φαίνεται να προάγει, εκτός από την προώθηση της έρευνας και του προβληματισμού πάνω στη θεατρική πρακτική, τον διάλογο με τις ευρωπαϊκές σκηνές (Αγγλία, Σκανδιναβία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Κύπρος) αλλά και την παρουσίαση των θεατρικών προτάσεων του θιάσου τόσο στην Αυστραλία όσο και στην Αίγυπτο, με πολλαπλές συμμετοχές σε διεθνή φεστιβάλ θεάτρου και παρουσιάσεις παραστάσεων στην ελληνική ομογένεια και στο ξένο θεατρόφιλο κοινό. Δημιουργικό έρεισμα για τη διεθνή παρουσία του θιάσου αποτέλεσε η συμμετοχή του ως τακτικού μέλους στην Ευρωπαϊκή Θεατρική Σύμβαση (European Theatre Convention), από το 1996 μέχρι το 2010, πλάι σε θεατρικούς οργανισμούς που ξεχώριζαν για το καλλιτεχνικό τους έργο, με κοινό στόχο τη διάδοση του ευρωπαϊκού θεατρικού οράματος.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
12. Ιωαννίδης Γρηγόριος, Το σύγχρονο ελληνικό πολιτικό θέατρο στη διεθνή σκηνή.
Η παρούσα ανακοίνωση επιχειρεί να εξετάσει γενικότερα την προβολή που γνώρισε ένα μέρος του σύγχρονου ελληνικού πολιτικού θεάτρου στα διεθνή Φεστιβάλ, κυρίως μετά τα χρόνια της Κρίσης.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
13. Καρρά Κατερίνα, «Ελληνίς ηθοποιός; Άρα τραγωδός»: Ελληνίδες ηθοποιοί σε περιοδείες στο εξωτερικό την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Η ανακοίνωση θα διερευνήσει την εικόνα των Ελληνίδων ηθοποιών στις θεατρικές σκηνές του εξωτερικού κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Το ρεπερτόριο των θιάσων στους οποίους συμμετείχαν, αποτελούνταν από έργα που παρουσιάζανε στην ελληνική σκηνή, έργα βουλεβάρτου, οπερέτες και κωμωδίες. Ωστόσο, η έμφαση στα δημοσιεύματα δίνεται στην προβολή τους ως εκπροσώπων του ελληνικού κάλλους και του αρχαιοελληνικού πνεύματος. Το μουσικό θέατρο ακόμα και τα σύγχρονα ελληνικά έργα σε αντίθεση με το αρχαιοελληνικό δράμα απαξιώνονται και η ταυτότητα της Ελληνίδας ηθοποιού ταυτίζεται με εκείνη της τραγωδού. Με αφορμή την περίπτωση μιας Ελληνίδας ηθοποιού του μουσικού θεάτρου που κίνησε δίκη, γιατί η καριέρα της στην Αμερική ταυτίστηκε με το θέατρο burlesque, διερευνάται η έννοια της ελληνικότητας. Η ανακοίνωση οδηγείται σε συμπεράσματα για την ταυτότητα της Ελληνίδας ηθοποιού μέσα από το βλέμμα των άλλων, τη διάσταση ελαφρού και σοβαρού θεάτρου, λόγιου και λαϊκού, κλασικού και σύγχρονου.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
14. Κιτροέφ Αλέξανδρος, Η Παρέλαση της 25ης Μαρτίου στη 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης.
Η Ελληνική ομογένεια στις ΗΠΑ γιορτάζει την επέτειο της 25ης Μαρτίου με παρέλαση κατά μήκος της 5ης Λεωφόρου στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για τη πιό σημαντική δημόσια επιτέλεση της εθνοτικής ταυτότητας με βάση τη πιό σημαντική εθνική εορτή του Ελληνισμού. Ταυτόχρονα, η μορφή της παρέλασης μέσω σειράς ειδικά διακοσμημένων αρμάτων, αντανακλά μία κατ' εξοχήν Αμερικανική έκφραση παράστασης ταυτότητας. Αυτή η υβριδική μορφή παράστασης παράγει ένα ευρύ φάσμα εκφάνσεων της Ελληνικότητας, από τις πιό εθνικιστικές (πχ προβολή της γενοκτονίας των Ποντίων) μέχρι αυτές που αντανακλούν αμερικανικές μορφές (πχ άρμα με την "Μις ΑΧΕΠΑ"). Η εισήγηση εξετάζει την εξισορρόπηση ανάμεσα στην επιτέλεση της Ελληνικής και της Αμερικανικής ταυτότητας στην παρέλαση το 2022, όπου δόθηκε ειδική σημασία στη 200η επέτειο του 1821 και τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
15. Κονομή Μαρία, Theatre Lab Company: Diasporic origins and multicultural visual and physical theatre narratives.
Με την ανακοίνωσή μας στοχεύουμε να παρουσιάσουμε επιλεκτικούς σταθμούς από τη πολυετή διαδρομή του Theatre Lab Company (TLC), μιας διεθνούς θεατρικής εταιρείας με έδρα το Λονδίνο, η οποία ιδρύθηκε από Έλληνες καλλιτέχνες στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και έχει βραβευτεί, ως σήμερα, πολλές φορές στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, κ.ά. Καλλιτεχνική διευθύντρια του TLC είναι η ηθοποιός-μεταφράστρια και σκηνοθέτιδα Αναστασία Ρεβή, ενώ ο θίασος είναι εναλλασσόμενος και πολυπολιτισμικός. Το TLC φημίζεται για την εντυπωσιακή οπτική αφήγηση που χρησιμοποιεί παρουσιάζοντας σύγχρονα και κλασικά κείμενα του διεθνούς ρεπερτορίου. Το TLC έχει ασχοληθεί συστηματικά με τη σκηνοθεσία κειμένων του αρχαίου και σύγχρονου ελληνικού θεάτρου, με πιο χαρακτηριστική την παραγωγή αρχαίου ελληνικού δράματος στο θεατρικό οργανισμό Riverside Studios για πέντε συνεχόμενα χρόνια. Στην παραγωγή αυτή θα εστιάσουμε κυρίως στην παρούσα ανακοίνωση, εξετάζοντας σκηνικές παραμέτρους όπως η σκηνοθεσία, η σκηνογραφία-ενδυματολογία, η μουσική, κλπ. Γενικότερα, οι παραγωγές του Theatre Lab Company αξιοποιούν τη συμβολή καλλιτεχνών διαφορετικής καταγωγής και υπόβαθρου για να δημιουργήσουν ένα δυναμικό θέατρο που ξεπερνά τα όρια του πολιτισμού, της γλώσσας και των ταμπού και αφηγούνται ιστορίες χρησιμοποιώντας μαγευτικές θεατρικές εικόνες, σωματικό θέατρο/performance και devised κειμενικές αφηγήσεις. Οι παραστάσεις του TLC εμπνέονται από παραδοσιακά και διασκευασμένα κείμενα, παράλληλα με τον πειραματισμό με τη μουσική, την κίνηση, τα υλικά συστήνοντας μια νέα οπτική πάνω στα κείμενα εργασίας τους. Η γλώσσα χρησιμοποιείται με έναν έντονα δραματικό τρόπο, σε συνδυασμό με τη σωματική χορογραφία και θεατρικότητα για να επικοινωνήσει και να αναδείξει τα σύνθετα εννοιολογικά και καλλιτεχνικά πλαίσια των παραστάσεων.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
16. Lazou Anna - Spiridis Giannis, Socrates now on stage.
The combination of philosophy and theater is best captured in the performances Apology of Socrates (Yiannis Simonidis), Socrates Now (Dimos Abdeliodis) based on the Platonic text and Socrates on Trial (Andrew Irvine - Anna Lazou) as an adaptation of different texts composed by the author. These productions have recently been put before the public of diaspora Hellenism with encouraging results. The connecting link between all performances is the participation of the audience, which functions as a condition for the success of the theme of the play. However, the main goal of these performances is not the theatrical production itself, but the representation that will arouse critical interest and guide the theatrical mediation in search of a timeless truth. The performers of theatrical Socrates undertake a difficult task which is the revival on stage of Platonic philosophy. The text is of paramount importance, so action takes precedence over reflection. A natural reaction of the spectators is expected to be the subsequent discussion and investigation of the issues presented on stage, which testifies to the vitality that the Platonic dialogue emits. Through the performance the Socratic 'aporia' is being transferred educationally and artistically to today. The educational part of the philosophical performance begins as soon as Socrates enters the stage, while the artistic part continues throughout the play. In the performances of Simonidis, Abdeliodis and Irvine/Lazou, the apprenticeship of the modern man on philosophical issues is being produced through active participation, thus giving the stage event the character of an open lesson. In our examples we recognize the need for a re-reading of the Platonic Socrates which works simultaneously as an opportunity to apply ancient Greek philosophy and as a different way of highlighting ancient Greek culture on the whole. Thorough examination of the three directorial proposals by reference to short excerpts of performances presented mainly abroad and interviewing their creators will lead to certain conclusions regarding the contemporary imprint of Socrates on a global scale.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
17. Lefka Aikaterini, Διδάσκουσα, Greek Theatre In Belgium: A Platonic Approach In Contemporary EU
Plato’s critical position on the arts, especially music, dancing and poetry, where drama is included, is well-known. His wish to impose censure on artistic creation is inspired by the fact that he recognised its crucial educational influence in the religious, the ethical and the political domains. Therefore he submitted the artist’s freedom to the principles that would guarantee, in his opinion, the “well-being” (eudaimonia, eu zen) of the audience, at the individual and at the public level, in the long run.
How would Plato evaluate the Hellenic theatre in Belgium today? Which could be its educational, ethical and political implications ? In my paper I shall first expose the main Platonic ideas on the arts. In the second part, I shall examine the Hellenic theatre in Belgium from this point of view. I shall take under consideration the activities of the numerous theatre groups of the Greek diaspora, but also my personal experiences from the performance of Greek plays by Belgian artists, as well as the presentations on stage of some professors of Greek as a foreign language at Belgian Universities with their local students. I hope thus to highlight the educational, ethical and political importance of this expression of artistic creativity for our contemporary European Union society.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
18. Luciani Cristiano, Ὁ ψευτοξενοδόχος. Μια αγνοημένη κωμωδία που διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη της διασποράς.
Το έργο Ο ψευτοξενοδόχος γραμμένο από κάποιο Κ.Π. αποτελεί ένα αγνοημένο "προϊόν" στον τομέα της γλωσσικής σάτιρας πού διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη της διασποράς. Η κωμωδία αυτή μας θυμίζει ήδη στον τίτλο της ένα ἀλλο κείμενο που χρησιμοποιεί το σύνθετο με πρώτο στοιχείο "ψευτ(ος)", δηλαδή Η Κωμωδία των Ψευτογιατρών του Σαβόγια Ρούσμελη (1745). Η μοναδική σωζόμενη έκδοση της εν λόγω κωμωδίας, του 1858, σώζεται ανάμεσα στις "σπάνιες" εκδόσεις 16ου-20ού αιώνα της Ακαδημίας Αθηνών και αποτελεί ένα ενδιαφέρον ντοκουμέντο του πολιτιστικού σεναρίου της ελληνοκωνσταντινουπολίτικης μεσαίας τάξης που παλεύει με ένα σουρεαλιστικό κοινό άθλιων και γελοίων πελατών.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
19. Μήτσου Κυριακή, The Greek language in London's theatres.
Since it was founded in 2017 there has been a constant effort by "Culture In Action", of which I am the Founder and Artistic Director to present Greek-speaking performances in London’s theatre scene.The journey begun with the play The maids, a game for two, an adaptation on Genet’s play The Maids. The show was presented in English and Greek with the use of subtitles. The reception from the Greek audience was fantastic. However, it was mainly the English-speaking audience who welcomed the introduction of plays via the medium of the Greek language in the theatre. Following that we continued with a children's show in Greek, The Swallow who was waiting for Christmas. In the aftermath of the pandemic we decided to present a modern classic which was well received from the audience and critics, With Power from Kifissia. Furthermore, as part of the celebrations for the year dedicated to the great Greek Playright and widely viewed as father of modern Greek Theatre, Iakovos Kambanellis, we presented the tribute show In Kambanelli’s Neighborhoods. The aforementioned play provided us with the opportunity to present a show abroad. Therefore, we wholeheartedly accepted the invitation of performing In Kambanelli’s Neighborhoods in Tirana, Albania. The most recent play we presented with great success was Who discovered America?. All the aforementioned productions shared a common experience. The interest and desire of the Greek-speaking audience for Greek theatre and the use of the Greek language in London stages.The shows were met with a huge acceptance with sold out performances.The comments of the audience, during the after show interviews or via social media for the plays have been emotionally and psychologically rewarding and empowering. Our audience grew massively through out the years which leads us to believe that the existence of Greek and Greek-speaking performances in the heart of London is a very promising prospect. Moreover, plays like these could contribute immensely in spreading and strengthening the image of the Greek language and culture in the wider international scene and among the Hellenic diaspora in particular.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
20. Μιχαλόπουλος Παναγιώτης, Η παρουσία του Εθνικού Θεάτρου στη Νέα Υόρκη το 1952: η ευόδωση μιας πολυετούς προσπάθειας.
Με την παρακαταθήκη των περιοδειών του Εθνικού Θεάτρου στην Αγγλία και στη Γερμανία στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η κρατική σκηνή θα επιδιώξει, μετά την Απελευθέρωση της χώρας, την εκ νέου προβολή του καλλιτεχνικού έργου της στο εξωτερικό. Στους κόλπους του Εθνικού Θεάτρου η παρουσίαση παραστάσεων αρχαίου δράματος στις ΗΠΑ θεωρείται πως θα συμβάλει, όχι μόνο στην αναγνώριση των επιτευγμάτων της κρατικής σκηνής στον τομέα της αναβίωσης της τραγωδίας αλλά και στην αναβάθμιση της θέσης της χώρας διεθνώς. Αν και ήδη από το 1946 εκφράζονται προθέσεις και σχεδιασμοί για τη μετάβαση κλιμακίου του Εθνικού Θεάτρου στην Αμερική, το εγχείρημα θα υλοποιηθεί τελικά στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Η κρατική σκηνή, προσκεκλημένη του οργανισμού American National Theatre and Academy (ANTA), θα παρουσιάσει την Ηλέκτρα και τον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη και του Αλέξη Μινωτή αντίστοιχα, στο Mark Hellinger Theatre της Νέας Υόρκης. Η ανακοίνωση εξετάζει τις διεργασίες και τις απόψεις που διατυπώνονται στη διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου από το 1946, εντάσσει το εγχείρημα στο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων και αποτιμά το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και τον απόηχο των δύο σοφόκλειων τραγωδιών που παρουσιάστηκαν στο νεοϋορκέζικο θέατρο το 1952.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
21. Μπλέσιος Γ. Αθανάσιος, Δραματουργία Ελλήνων των Βρυξελλών: Τάσος Νυχάς, Γιάννης Οικονομίδης, Δημήτρης Στασινόπουλος.
Τα θεατρικά έργα των Τάσου Νυχά, Γιάννη Οικονομίδη και Δημήτρη Στασινόπουλου είναι αξιοπρόσεκτα. Βασικά έργα που αναλύονται είναι Τα αερόφυτα του Οικονομίδη, το έργο Καρό παιδιά ριγέ πατεράδες του Βασίλη Κατσικονούρη σε δραματουργική προσαρμογή Νυχά και το έργο Συνδετήρες του Στασινόπουλου. Οι συγγραφείς αντιμετωπίζουν με θάρρος και διάθεση εμβάθυνσης βασικά προβλήματα της ζωής μας. Τα ζητήματα της προσφυγιάς και της μετανάστευσης επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους είτε άμεσα είτε έμμεσα. Σημασία έχει η προσωπική στάση ζωής σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο και σε ένα πολύπλοκο παγκόσμιο σκηνικό, στο οποίο τα προβλήματα όχι απλά διογκώνονται αλλά και εμπλουτίζονται, συχνά αλλάζοντας μορφές. Η στάση αυτή είναι μια στάση ευθύνης, που επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις, έστω και αν ο άνθρωπος επιβεβαιώνει τη μηδαμινότητά του και την αδυναμία του να επηρεάσει τις διεθνείς εξελίξεις. Εκτός από τις έμφυλες και ευρύτερα τις κοινωνικές σχέσεις, οι συγγραφείς ασχολούνται ειδικά με τις ενδοοικογενειακές σχέσεις διερευνώντας, ανάμεσα στα άλλα, το ζήτημα της αυτοδιάθεσης του ατόμου σε μια εποχή κατά την οποία η καταπίεση και η επιβολή από όσους βρίσκονται σε θέση ισχύος δεν έχει λείψει, παρά τη φιλελευθεροποίηση των κοινωνιών και την εξέλιξη των αντιλήψεων προς θετικές κατευθύνσεις.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
22. Μπουσιοπούλου Θάλεια, Η γενεαλογία της έννοιας της «διασποράς» και μια απόπειρα νέων σημασιοδοτήσεων: ριζωματικές ταυτότητες, σχέσεις συνάφειας, το «Όλον-κόσμος».
Η γενεαλογία της έννοιας της διασποράς φέρνει στην επιφάνεια αφενός τη μακρά και περίπλοκη ιστορία του όρου – στις απαρχές της οποίας ο όρος συνδέεται με το εβραϊκό έθνος – και αφετέρου την εκρηκτική σύγχρονη εξάπλωση των προσεγγίσεων της έννοιας της διασποράς σε πλείστα πεδία και υποπεδία των θεωρητικών και ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά και στις τέχνες: από την ιστορία, τη φιλοσοφία, την ανθρωπολογία, τις σπουδές φύλου έως και τη λογοτεχνία, το θέατρο, τη μουσική και τον χορό. Την ίδια στιγμή, ο όρος διασπορά εκτείνεται τόσο, ώστε παύει πια να σηματοδοτεί αποκλειστικά την κοινότητα που ορίζεται ως τέτοια βάσει του δεσμού της με την πατρική γη ή την ιδεατή της αναπαράσταση: σήμερα μιλούμε επίσης για τη «λευκή διασπορά», τη «gay διασπορά», την «ψηφιακή διασπορά» κλπ. Αυτή η «διασπορά της διασποράς» υποκρύπτει τον κίνδυνο της μετατροπής της έννοιας σε ένα σημαίνον χωρίς σημαινόμενο: αν όλα είναι διασπορά, τότε τίποτα δεν μπορεί να καθοριστεί με σαφήνεια ως διασπορά· από την άλλη πλευρά, ίσως υποθάλπει μια νέα νοηματοδότηση του ανθρώπου και του κόσμου. Με αφετηρία τον στοχασμό του G. Deleuze και τις έννοιες του ριζώματος και της ελάσσονος λογοτεχνίας αλλά και του E. Glissant που αναδεικνύει τις ιδέες της συνάφειας, των διαπερατών συνόρων, του «Όλον-κόσμος» επιχειρείται μια συγκρότηση της ταυτότητας του υποκειμένου της διασποράς στη βάση της ανοιχτότητας προς τον «κοινό τόπο»: «μια σκέψη του κόσμου συναντά μια άλλη σκέψη του κόσμου». Η θεατρική σκηνή, στο πλαίσιο αυτό, αποτελεί το ιδανικό πεδίο ανίχνευσης αλλά και μορφοποίησης αυτών των ταυτοτήτων.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
23. Παπαθανασίου Σίσσυ, Από τη Νάξο, το Μαουτχάουζεν και την Αθήνα στα θέατρα των Ελλήνων. Το «Λογοτεχνικό Έτος 2023 ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ» και η ελληνική διασπορά. Μια εύκρατη συνάντηση.
Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, ποιητής, λογοτέχνης, ηθοποιός ο ίδιος στα πρώτα του βήματα, υπήρξε ένας διανοούμενος που σφράγισε ανεξίτηλα, με την παρουσία και τις δημόσιες παρεμβάσεις του, τον νεοελληνικό πολιτισμικό βίο, από τη γέννησή του το 1921 στη Νάξο μέχρι τον θάνατό του το 2011. Με τα 43 θεατρικά έργα που έχει γράψει, είναι ένας από τους πολυγραφότερους και από τους πλέον πολυμεταφρασμένους Έλληνες θεατρικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Το μεταφραστικό, εκδοτικό πρόγραμμα και οι παραστάσεις στον διεθνή χώρο του «Λογοτεχνικού Έτους 2022 ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ», που το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακήρυξε τιμώντας την προσφορά του συγγραφέα, λειτούργησαν ως κατεξοχήν πεδίο για δυναμική επαφή και αμφίδρομη επικοινωνία ανάμεσα στην ελληνική επικράτεια και στην ελληνική διασπορά και συνεισέφεραν στην «κατασκευή» μιας γενεαλογικής αλλά και χωρικής σχέσης και συνέχειας μέσω του θεάτρου. Από την Οξφόρδη και το Λονδίνο στην Αλβανία, από το Παρίσι στη Villa Keryllos και το Φεστιβάλ της Αβινιόν, από το Παλέρμο στο Διεθνές Φεστιβάλ Αναλόγιο στην Αθήνα, και από το Βερολίνο στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης, οι θεατρικές δράσεις Καμπανέλλη στο πλαίσιο της ελληνικής διασποράς, που υλοποίησαν καλλιτέχνες και ερευνητές της νέας γενιάς κυρίως, της ελληνικής διασποράς, κινήθηκαν στον ευδιάκριτο και κρίσιμο χώρο τού «ανάμεσα», συγκροτώντας ένα δίκτυο από σημεία αναφοράς επιπλέον της διπλής χωρικότητας – τοπικού και διεθνούς, και συστήνοντας συγχρόνως ένα θεατρικό δίκτυο σχέσεων πέρα από τα σύνορα της χώρας, αλλά και της γλώσσας.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
24. Πεφάνης Π. Γιώργος, Η απόπειρα του γέλιου στην Απόπειρα του Δημήτρη Στασινόπουλου.
Μπορεί η φόρμα ενός θεατρικού έργου να συστεγάσει την ημέρα μιας κωμικής κατάστασης και τη νύχτα μιας καταθλιπτικής συνθήκης και εάν μπορεί, υπό ποιες προϋποθέσεις; Μπορεί να απεικονιστεί γλωσσικά ή και σκηνικά ο μεταφορικός λόγος αυτής της πλέον διαδεδομένης ψυχικής ασθένειας του δυτικού κόσμου; Στην Απόπειρα του Δημήτρη Στασινόπουλου έχουμε λιγότερο μια επαπειλούμενη απόπειρα αυτοκτονίας και περισσότερο μια απόπειρα διήθησης του γέλιου και της θλίψης. Η λεπτή, ειρωνική σκέψη του διαμορφώνει μια ζωική «εσωτερικότητα» και μιαν ανθρώπινη «εξωτερικότητα», έτσι ώστε αυτό που δεν μπορεί να ειδωθεί, το κρυφό, το άλλο, το ζωικό του ανθρώπινου, να απειλεί και συνάμα να νοηματοδοτεί αυτό που μπορεί να ειδωθεί… .
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
25. Ριτσάτου Κωνσταντίνα, «Les Perses de l’ Occident του Σωτήρη Σκίπη: Επιδρομή βαρβάρων στην Ευρώπη τη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα».
Στα 1917, μέσα στο αιματοκύλισμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σωτήρης Σκίπης (1881-1952), συγγραφέας που μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα σε Ελλάδα και Γαλλία -ζωντανός φορέας του ευρωπαϊκού Συμβολισμού- εκδίδει στο Παρίσι το τρίπρακτο δράμα του, Les Perses de l’ Occident [Οι Πέρσες της Δύσεως]. Ο δραματουργός δημιουργεί την κεντρική φιγούρα του Doctor Kolb, ενός Γερμανού χημικού, πλάθοντας έτσι τον δικό του «Φάουστ», «‘‘πατέρα’’, ασφυξιογόνων αερίων, δακρυγόνων οβίδων, εμπρηστικών βομβών και οποιουδήποτε υλικού του εργαστηρίου της Κολάσεως», που στοίχισε τόσες ζωές, όπως επισημαίνει ο ιδρυτής του Théâtre d' Art Paul Fort, στον πρόλογο της έκδοσης του δράματος. Η εισήγηση εξετάζει την παραμελημένη, από τη σύγχρονη έρευνα, συμβολή του Σκίπη στη θεατρική τέχνη, εστιάζοντας στους Πέρσες της Δύσεως. Διερευνά το ιδεολογικό, αισθητικό και δραματουργικό υπόστρωμα του κειμένου, που σύμφωνα με τα έως τώρα ερευνητικά δεδομένα, δεν βρήκε τον δρόμο για το Τυπογραφείο στην ελληνική γλώσσα. Η μελέτη συγκεντρώνει τις αντιδράσεις της παρισινής και της ελληνικής λογιοσύνης απέναντι στο νέο πόνημα του Έλληνα ποιητή, με πρώτα τεκμήρια τα κείμενα των Γιάννη Ψυχάρη, Léon Bernard, Philéas Lebesgue, Paul Millet, Eugène Clément κ.α., που πλαισιώνουν τον αυτοτελή τόμο του δράματος. Και επιδιώκει να ερμηνεύσει τους λόγους που, παρά τους θερμούς επαίνους διανοουμένων και καλλιτεχνών, όχι μόνο δεν επέτρεψαν τη σκηνική πραγμάτωση του έργου στις παρισινές σκηνές την εποχή της έκδοσης, αλλά χρειάστηκε να περάσει παραπάνω από ένας αιώνας για να το ανασύρουμε από τη λήθη.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
26. Stavrakopoulou Anna, Clean City (2016): Migrant Workers on a European Tour
The performance Clean City (2016) directed by Anestis Azas and Prodromos Tsinikoris, produced by the Onassis Cultural Center in Athens (Stegi Grammaton), focusing on the experience of foreign migrant workers in Greek households, has been the most well-traveled Greek production in the history of Modern Greek Theater. In this paper, we will explore some major reactions of the European press, as well as Greek and non-Greek audiences, during the three-year touring across Europe, from Cyprus to Istanbul, Madrid, Amsterdam, Lyon, as well as a multitude of German cities, which was interrupted by the pandemic. Why was this production so highly acclaimed and which were the reasons of its triumphant “marching” across Europe?
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
27. Steen Van Gonda, A Breach too Far: Can Diaspora Theater at Last Express the Trauma that Cannot Easily be Spoken?
My paper pushes the boundaries on the topic of theater of the diaspora. It focuses not on the Greek brain drain, but on the Greek baby drain of the 1950s and 1960s, that is, on the dramatized stories of the 4,000 Greek-born children who were sent abroad, to the USA and to the Netherlands, to be formally adopted. These Greek children, now aging adults, have started to write their own stories (from 2011 on, with the recent publication of a first collective volume of 14 adoptee voices in 2022: Voices of the Lost Children of Greece, ed. Mary Cardaras). This paper does not hide behind older histories of deceased subjects but places the spotlight on the lived experiences of Greek subjects who are alive and vocal on today’s stage. It thus gives new, embodied meaning to “theater of the diaspora”—as theater of the unwillingly dispersed. This paper then describes the trajectory of discovering the adoptees’ agency through speaking, writing, and, most importantly, through acting. It covers the archive of the adoption files, by way of “testimony theater,” but also the archive of the emotions, as it relates to family disruption, child abandonment, loss of language and community, and the arduous attempts to reconnect with Greek family and culture.
Γλώσσα Διάλεξης: Αγγλικά
28. Stogios Nikolaos, Το θεατρικό κείμενο ως γλωσσική επικράτεια και ως χώρος διαπραγμάτευσης ταυτοτήτων στα τμήματα ελληνικής γλώσσας
Η εισήγηση εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο το θεατρικό κείμενο το οποίο διδάσκεται ή παίζεται στα πλαίσια των τμημάτων ελληνικής γλώσσας (Τ.Ε.Γ.) της διασποράς λειτουργεί ως γλωσσική επικράτεια, δηλαδή ως κοινωνιογλωσσολογικός χώρος χρήσης της ελληνικής γλώσσας. Ως γλωσσική επικράτεια το θεατρικό κείμενο ορίζεται από ένα συν-κείμενο που συνοψίζει τη σφαίρα δραστηριοτήτων των υποκειμένων σε συγκεκριμένα πλαίσια και συγκεκριμένες σχέσεις ρόλων, επιβάλλει στους συμμετέχοντες μια συγκεκριμένη μορφή γλώσσας (επίπεδο ύφους, λεξιλόγιο…) και ορίζει την ορθότητα στη χρήση της. Επιπλέον εντός των γλωσσικών χώρων χρήσης που δημιουργούνται δύναται το υποκείμενο να συνδέσει και να αντιπαραθέσει τις ειδικές γνώσεις και εμπειρίες του κειμένου και του συν-κειμένου με εκείνες της προσωπικής και κοινωνικής του ζωής, να δημιουργήσει νοήματα, να συνειδητοποιεί τον βαθμό ιδεολογικής φόρτισης των γνώσεων των Τ.Ε.Γ. και να εμπλακεί σε διαδικασίες διαπραγμάτευσης και μετασχηματισμού του γνωστικού του κεφαλαίου και της δι(α)πολιτισμικής του ταυτότητας. Συμπερασματικά το θεατρικό κείμενο συνιστά στα πλαίσια των σχολικών πρακτικών των Τ.Ε.Γ. έναν προνομιακό χώρο διαπραγμάτευσης του πολιτισμικού και γλωσσικού κεφαλαίου των συμμετεχόντων καθώς και σημαντικό εργαλείο προώθησης της ελληνομάθειας.
Γλώσσα Διάλεξης: Eλληνικά
29. Ταμπάκη Άννα, Η γένεση και η ανάπτυξη της θεατρικής δραστηριότητας στο πλαίσιο της ιστορικής διασποράς.
Η ανακοίνωσή μου θα επικεντρωθεί στις πρώτες απόπειρες γνωριμίας με τα θεατρικά είδη στο πλαίσιο της ιστορικής διασποράς και στην εξελικτική πορεία της διαδικασίας (αναγνώσεις, μεταφράσεις, παραστάσεις), με έμφαση στην Κωνσταντινούπολη, στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (Βουκουρέστι, Ιάσιο) και την Οδησσό.
Γλώσσα Διάλεξης: Γαλλικά
30. Tentorio Gilda, Σκηνογραφώντας μια εποχή στο Μιλάνο: η εμπειρία της Θάλειας Ιστικοπούλου.
Στην εισήγησή μου θα ήθελα να παρουσιάσω μια σημαντική προσωπικότητα του σύγχρονου ιταλικού θεάτρου: την ελληνίδα σκηνογράφο-ενδυματολόγο Θάλεια Ιστικοπούλου. Μετά από τις σπουδές στην Αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου (1962-1969), σπουδάζει στη δραματική σχολή του Piccolo Teatro στο Μιλάνο (1970-1971). Βιώνει δηλαδή τη χρυσή εποχή του θεάτρου μιας πόλης που έβριθε από ζωτικές νέες δυνάμεις, με τις επαναστατικές παραστάσεις του Dario Fo, τις πρωτοποριακές σκηνοθεσίες του Giorgio Strehler, το πειραματικό θέατρο. Το 1972, μαζί με άλλους νέους συμφοιτητές, ιδρύει το Teatro dell’Elfo, που παραμένει και σήμερα ένα σημαντικό πόλο έλξης και δημιουργικότητας. Επί χούντας και η Θάλεια είναι υπό παρακολούθηση, επειδή γνωρίζει τους Έλληνες φοιτητές και τους χώρους της τέχνης (θέατρο, σινεμά, μουσική). Το ταλέντο της αναγνωρίζεται και οι δουλειές της σημειώνουν μεγάλη επιτυχία: σκηνικά και κοστούμια για 150 θεατρικές παραστάσεις, συνεργασίες με το χώρο της μόδας και στο κινηματογράφο (π.χ. το 1992 η ταινία Mediterraneo κερδίζει το βραβείο Oscar). Η Θάλεια αποτελεί σημείο αναφοράς και πολιτιστικού διαλόγου μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας (όπου ζει από το 2004 και συνεχίζει να δουλεύει και να διδάσκει). Θα εστιάσω την προσοχή μου στα μιλανέζικα χρόνια της, παρουσιάζοντας μερικές από τις πιο εμβληματικές σκηνογραφίες της στο Teatro dell’ Elfo, από τις οποίες προκύπτει η ιδιαίτερη ματιά της στο θεατρικό γίγνεσθαι.
Γλώσσα Διάλεξης: Ελληνικά
